زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

ابوعثمان بکر بن محمد مازنی بصری شیبانی





ابوعثمان بکر بن محمد مازنی بصری شیبانی (م ۲۴۸ هـ)، از اساتید ادبیات عرب، امام در نحو و لغت و از بزرگان اهل قلم در بصره در قرن سوم هجری قمری بوده است.


۱ - معرفی اجمالی



ابوعثمان بکر بن محمد بن حبیب بن بقیه مازنی بصری شیبانی، منسوب به طایفه مازن بن شیبان و از موالی بنی سدوس و اهل بصره بود.
رجال‌نویسان و مورخان ابوعثمان را از پیش‌کسوتان و اساتید ادبیات عرب، امام در نحو و لغت و از بزرگان اهل قلم در بصره برشمرده و گفته‌اند که ابوعثمان همیشه در مناظرات علمی پیروز میدان بود و با استاد خود اخفش نیز مناظراتی داشته که بر وی نیز چیره شده است. مازنی در روایت نیز ید طولایی داشته و فردی مورد اعتماد، با ورع، زاهد و از شیعیان امامیه بوده است.

۲ - اساتید و شاگردان



بکر بن محمد محضر درس اساتید بزرگی چون ابوعبیده، اصمعی و ابوزید انصاری علم نحو را فرا گرفت و از آنان روایت کرده است. به علاوه، از اخفش نیز مسائلی را آموخت. همچنین در ادب، او را از شاگردان و دست‌پروردگان اسماعیل بن میثم به شمار آورده‌اند.
اشخاصی همانند مبرّد، فضل بن محمد یزیدی و عبدالله بن سعد وراق از وی روایت کرده و از محضر وی بهره برده‌اند.

۳ - آثار



کتاب‌های مقدمه‌ای بر علم نحو و لغت التصریف، ما یلحن فیه العامه، التعلیق تفسیر کتاب سیبویه، علل النحو، الدیباج علی خلیل من کتاب ابی عبیده، کتاب الالف و اللام، العروض، القوافی الدیباج فی جوامع کتاب سیبویه کتاب فی القرآن التفسیر و غریب القرآن آثار بکر مازنی می‌باشد.

۴ - تاریخ وفات



بکر مازنی سرانجام در سال ۲۴۸هـ در بصره درگذشت. سال‌های ۲۴۷، ۲۳۰ و ۲۴۹ هـ تاریخ‌های دیگری هستند که برای وفات او آورده‌اند.

۵ - پانویس


 
۱. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۵۷.    
۲. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰.    
۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۶۳ - ۴۶۴.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۸، ص۱۸۸.    
۵. ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۲۱۶.    
۶. حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۸۱.    
۷. ابن‌داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۵۸.    
۸. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۳۵۲.    
۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۲، ص۲۷۰.    
۱۰. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ج۱، ص۴۶۳ - ۴۶۴.    
۱۱. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰.    
۱۲. اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۱۲۹.    
۱۳. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۹۶.    
۱۴. نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ج۱، ص۱۱۰    .
۱۵. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۳۴.    
۱۶. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۸۱.    
۱۷. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۲، ص۶۹.    
۱۸. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۶۳.    
۱۹. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۴، ص۳۱۲.    
۲۰. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۶، ص۴۷.    
۲۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۷، ص۹۷.    
۲۲. ابن‌اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۱۱۰.    
۲۳. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۲، ص۷۵۸.    


۶ - منبع



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۲۰۷، برگرفته از مقاله «ابوعثمان بکر بن محمد مازنی».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.